Geleneksel El Sanatları
»
Ayakkabıcılık
Çoğu ayakkabı, ‘’Taban’’ adı verilen ve kullandıkça yıpranan kalın bir alt parça ve ‘’saya ‘’ adı verilen, ayağı saran daha ince bir üst parçadan oluşan bir ana modele göre yapılır. Ne var ki, ayakkabılar tropikal ev iklimden ve soğuk iklime kadar değişen çeşitli iklimlerde yaşayan insanlar için ve üstelik modaya uygun olarak yapıldığından, çağlar boyunca çok çeşitli ayakkabılar üretilmiştir. Günümüzde daha çok kadın ayakkabıları her yıl değişik modellerde yapılmaktadır. Erkek ayakkabıları, geçmiş yüzyıllarda kadın ayakkabıları kadar çok çeşitlilik göstermesine karşın, bu gün pek değişmemektedir.
Günümüzde ayakkabılar büyük bir çoğunlukla makinelerle yapılmaktadır. Elle çalışan bir ayakkabıcı günde yaklaşık bir çift ayakkabı üretebilirken makine ile çalışan bir işçi günde 40 ya da 50 çift üretebilir.
Ayakkabı yapmak için, önce sol ve sağ ayak modelleri, sonrada bunların tahta kalıpları yapılır. Ayakkabı yapımı genellikle 8 aşamada gerçekleşir. Hayvan derisi, kumaş ya da yapay deriden, ayakkabının sayası ve astarı uygun biçimde kesilir. Sayayı oluşturan parçalar ile astar birbirine dikilir. Ayrıca ayakkabının burnuna sertlik veren parça topuğa konulan yumuşak parçada dikilir. Bağcık delikleri bu aşamada açılır ve ayakkabının iç yüzeyine numara ve model kabartmaları yapılır. İç ve dış taban parçaları ile topuklar hazırlanır. Bunlar genellikle kösele, kauçuk, bunların bileşimi ya da öteki yapay malzemelerden yapılır. Topuklar tahtada olabilir. parçaların eklenmesi ile oluşan saya kalıbın üzerine gerilir; iç tabanı dikilir ya da çivilerle tutturularak kalıplanır. Saya ve taban, kalıcı biçimini alıncaya kadar kalıpta tutulur. Tabanlama aşamasında dış taban saya ile birleştirilir. Bu işlem dikerek, yapıştırarak, çivileyerek ya da bunlarda birkaçını uygulanarak yapılabilir. 1953 de geliştirilen bir işlemle kauçuk, polivinül klorür (PVC) ve poliüretan tabanlar kalıp baskı yöntemi ile biçimlendirilir ve ayakkabının üst bölümüne tek bir işlemde yapıştırılır. Topuklama aşamasında topuk ayakkabının tabanı ile birleştirilir ve son biçimini alır. Bitirme, cilalama, ayakkabıyı kalıptan çıkarma, topuk ve taban yastıklarının yerleştirilme işlemlerini içerir. En son biçimini verme sırasında bağcıklar ve tokalar takılarak ayakkabı imalatı tamamlanır.