Karamanlıca
»
Kula ve Karamanlıca
Karamanlıca’nın anavatanının Kayseri-Konya hattında yerleşen Hıristiyanlar olduğu yolunda bir görüş söz konusu iken Kula'da Karamanlıca mezar taşları vardır. Kayseri’de 1736’da matbaa var ve bu dille ilgili çeşitli dillerden çeviriler yapılıyor. Kula, bence bu dağılımda ilginç bir istisna; konuya ilgi duyanlar için özel bir çalışma alanı bile sayılabilir. Çünkü dilimizde yazılmış ilk romanlardan birini yazan Evangelinos Misailidis Kulalıdır. Evangelinos Misailidis (1820-1890) Karamanlı (anadili Türkçe olan Ortodoks Osmanlı vatandaşı) yazar ve gazeteci.
Manisa'nın Kula ilçesinde doğdu. İzmir'deki Protestan Okulunu bitirdikten sonra Atina'da üniversiteye devam etti. Bir süre Alaşehir'de öğretmenlik ve okul yöneticiliği yaptı. İzmir'de Rumca yayımlanan Amalthea gazetesi yazı heyetine katıldı. İrfanname adında Rumca harfli Türkçe bir eser yayımladı. Türkçenin Rum harfleriyle daha düzgün yazımı için noktalı harfleri içeren bir sistem geliştirdi. Türkçe Şark adlı haftalık bir siyasi dergi ve Mektebi Fünunu Şarkiye adlı bir risaleler dizisi çıkardı.
1850 İzmir yangınından sonra matbaasını İstanbul'a taşıdı. 1851'den itibaren İstanbul'da Anatoli isimli Türkçe gazeteyi çıkararak 40 yıl boyunca idare etti. Ayrıca kısa sürelerle Mikra Asia (Küçük Asya) adlı Rumca bir gazete ve Kokorikos adlı bir mizah dergisi neşretti. 1871-1872 yıllarında dört cilt halinde Rum harfleriyle yayımlanan Temaşa-i Dünya ve Cefakar ü Cefakeş adlı eseri Türkçenin seyahat-macera türündeki ilk romanı sayılabilir. Geçtiğimiz yıllarda Seyreyle Dünyayı adıyla ve Latin alfabesiyle yeniden basılmıştır.