Geleneksel El Sanatları
»
Semercilik
Semer, Beygir, katır, eşek, gibi hayvanların sırtına yük bağlamak, bazen de binmek için kullanılan, ağaç bir iskele üzerindeki sazla doldurulmuş ‘’yatak’’ tan oluşan üstlük. Sırt hamalların arkalığını da semer denir. Semer, boyunlu semer ve çatal semer olarak iki çeşidi vardır. boyunlu semer, hayvanın boynunun oynak kemiğinden kalçasına kadar uzanır; bundan dolayı uzun semer diye de bilinir. Çatal semer ise boyca kısadır, hayvanın kalçasının üstüne oturulur. Semer, yatak ve ağaç adı verilen iki ana parçadan oluşur ve hayvandan alınan ölçüye göre hazırlanır. Semercilik tekerliğin yaygınlaşmasıyla birlikte yavaş yavaş terkedilmiş bir halk sanatıdır. Çeşitli binek hayvanlarının sırtını yerleştirilen, üzerine yük bağlanan ya da binilen iskeleti ağaçtan yapılmış bir araç olarak Semer Anadolu’nun çeşitli yörelerinde binim, göçek, gürtün, kürtün, peki, paldım, palan, adlarıyla bilinmektedir.
Semerin Yapım Biçimi
Semerler yapım biçimlerine göre iki kısımda incelenir.
Boyunlu Semer (Uzun semer )
Boyunlu semer de ölçü hayvanın boynunun oynak kemiğinden, kalçasının üzerine uzanan bölüme kadar alınır. Semerin iskeletindeki ön ve arka ağaçları ayrı ayrıdır.
Çatal Semer (Kısa semer )
Hayvanın sırtından, kalçasına kadar uzanmaz. Yapım boyumlu semerlere göre farklıdır. Hem önü hem arkası ‘’arka ağaç’’ denilen ağaçtan yapılır. Genellikle Ege ve iç Anadolu Bölgesinde bu tür semerlerle karşılaşılır.
Semerin Yapılışı
Semer çulla (kendir çuvalı) yapılır. En altta çuval, araya saz, sazın üstüne çuval, ve en üstte satyan (deri) geçirilir. Üzerine ağaç gerilir. Semerin arka kısmını kırmızı, sarı keçeyi de bennik (süs) yapılır. Üzerine geçirilen ağaca çatma denir. Çulun üzeri hayvana gelen tarafı keçe ile kaplanır. Deri keçi derisidir. Boyanmış hazır alınır. Çatma çınar ağacındandır. Yan tarafı söğüt ağacından yapılır. Semer hayvanın ölçüsü alınarak yapılır. İçine konan sazlar civar yerleşimlerden alınmaktadır.
İkinci BölümBu bölümde semerin ağaç kısımları yapılır. Bu kısımlar Ön kaş, arka kaş, kaburga, parmak ağaçlarından ibarettir.
Ön Kaş
Bu kısımda meşe ağacı kullanılır. Kaşın uç kısmı oval’dir. Hayvanın boyun kısmına gelir. İki parçadan oluşur ve bu parçalar bir birine baş demiri ile tutturulur. Normal ölçüleri:
65 cm, genişliği 18 cm dir.
Arka Kaş
Bu kaş çınar ağacından yapılır. İki parçadan meydana gelmektedir. Bunu iki parça üst taraftan birbirine geçirilir. Ayrıca bu kaşın her iki tarafından kaburga ve parmak ağaçlarını geçirmek için üçer delik açılır. Semer bu bölümde genişler. Çünkü bu kısım hayvanın sırtına gelir. Normal ölçüleri:Uzunluk 60 cm Genişlik 40 cm dir
Kaburgalar
Semerin her iki yanında olmak üzere dört adettir. Dut ağacından yapılır. Arka ve ön kaşta açılan deliklerden geçirilerek aradaki bağlantıyı sağlarlar. Normal ölçüleri Uz; 60 Gen: 7 cm dir
Parmak
Kaburga ağacının üstünde yer alırlar. Her biri yanda olmak üzere iki adettir. Meşe ağacından yapılır. Arka ve ön kaşdan açılan deliklerden geçirilerek kaburgalar gibi aralardaki bağlantıyı sağlarlar. Normal ölçüleri Uz; 60 cm Gen 4 cm dir . Bu ağaç biraz silindirik biçimindedir.